In een recent artikel, geschreven door Willy Fautre en gepubliceerd in The European Times, werd bezorgdheid geuit over de missie en de praktijken van het Federaal Observatorium voor Sektes (CIAOSN/IACSSO), ook bekend als het « Centrum voor Informatie en Advies over Schadelijke Sekteorganisaties » in België. Fautre analyseert kritisch de aanpak van het Observatorium om illegale praktijken van sektes te bestrijden en de verenigbaarheid ervan met de Europese wetgeving, en werpt licht op mogelijke juridische kwetsbaarheden.
Internationaal recht en sektes:
Fautre benadrukt dat het concept van een « sekte » niet wordt erkend in het internationaal recht. Elke religieuze of filosofische groep heeft het recht om een klacht in te dienen wegens vermeende schending van de vrijheid van godsdienst of overtuiging, zoals gewaarborgd door artikel 9 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Dit benadrukt het belang van de bescherming van de vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst voor alle individuen en groepen, ongeacht hun geloof.
Het identificeren en labelen van sekten:
De auteur benadrukt dat het wettelijk identificeren van sektes een complexe en uitdagende taak is. De publicatie van een lijst van mogelijk verdachte groepen in België in 1998 werd sterk bekritiseerd vanwege stigmatisering en het ontbreken van rechtsgeldigheid. Recente uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens hebben het gebruik van denigrerende termen als « sekte » afgewezen en de negatieve impact erkend die een dergelijke etikettering kan hebben op de uitoefening van de vrijheid van godsdienst.
De neutraliteit van de missie in twijfel trekken:
Fautre trekt de missie van het Observatorium om « illegale praktijken » van sektes te bestrijden in twijfel, omdat er een definitief oordeel nodig is om een groep als zodanig te kwalificeren. De missie is echter ook gericht op het bestrijden van « schadelijke sekteorganisaties » zonder dat daar een gerechtelijke uitspraak voor nodig is. Dit geeft aanleiding tot bezorgdheid over de neutraliteit van de staat en mogelijke inbreuken op de vrijheid van godsdienst of overtuiging. Veel sektes of hun leden hebben zaken gewonnen bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens op basis van artikel 9, wat de noodzaak onderstreept om zorgvuldig om te gaan met de rechten van religieuze en geloofsgroepen.
Kritiek van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens:
Het artikel belicht een recente zaak waarbij een congregatie van Jehovah’s Getuigen in België een klacht indiende bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens over discriminerende belastingheffing. Het Hof bekritiseerde het ontbreken van een wettelijke basis voor de erkenning van religieuze en levensbeschouwelijke groepen door de staat en riep op tot naleving van het internationaal recht. Deze zaak herinnert ons eraan dat de missie van het Waarnemingscentrum mogelijk kan worden aangevochten door het Europese Hof, wat vragen oproept over zijn juridische status.
Aanbevelingen voor toekomstige actie:
Er wordt gesuggereerd dat België zijn staatserkenningsproces voor religieuze en levensbeschouwelijke organisaties zou moeten herzien, rekening houdend met internationale wettelijke normen. Fautre suggereert dat België, geïnspireerd door het Zwitserse Centre for Information on Beliefs (CIC), zou moeten overwegen om een meer evenwichtige en neutrale aanpak te hanteren voor het monitoren van religieuze en geloofsgroepen. Een dergelijke aanpak zou de vrijheid van godsdienst en overtuiging respecteren en tegelijk tegemoetkomen aan de legitieme bezorgdheid over illegale praktijken.
Conclusie:
De missie en de praktijken van het Belgische Observatorium voor Cultes, zoals geschetst door Willy Fautre, roepen belangrijke vragen op over hun verenigbaarheid met de Europese wetgeving. Het ontbreken van een internationaal erkende definitie voor « sekte », recente uitspraken van het Europese Hof en zorgen over de neutraliteit van de staat benadrukken de noodzaak van een zorgvuldige beoordeling en mogelijke herziening van de missie van het Observatorium. Door een evenwicht te vinden tussen het vrijwaren van fundamentele rechten en het aanpakken van legitieme bezorgdheden, kan België zorgen voor een meer juridisch verantwoorde aanpak van het toezicht op sektes en tegelijkertijd de vrijheid van godsdienst en geloofsovertuiging hoog houden.
