Hoe groen zijn Europese steden? Groene ruimte is de sleutel tot welzijn – maar de toegang varieert

Toegang tot openbare groene en blauwe ruimtes verschilt in heel Europa, volgens de EER-briefing ‘Wie heeft er baat bij natuur in steden? Sociale ongelijkheid in de toegang tot stedelijke groene en blauwe ruimtes in heel Europa’. Uit het onderzoek blijkt dat steden in het noorden en westen van Europa over het algemeen meer groene ruimte hebben dan steden in Zuid- en Oost-Europa. De beoordeling kijkt sociaal-economische en demografische ongelijkheden in de toegang tot groene en blauwe ruimtes in Europese steden. Het bevat ook voorbeelden van groene ruimten die zijn ontworpen om tegemoet te komen aan de behoeften van kwetsbare en achtergestelde sociale groepen.

Waarde van groene ruimten in steden

Het potentieel van groene ruimten onze gezondheid en welzijn te vergroten wordt steeds meer erkend, zowel in de wetenschap als in het beleid. Toegankelijke groene gebieden zijn vooral belangrijk voor kinderen, ouderen en mensen met lagere inkomens, van wie velen beperkte mogelijkheden hebben om in contact te komen met de natuur.

Mensen gebruiken hun lokale groene ruimten voor lichaamsbeweging en sociale interactie, voor ontspanning en mentaal herstel. Voordelen variëren van verminderde risico’s op obesitas bij kinderen tot een betere cardiovasculaire gezondheid en lagere depressiecijfers bij volwassenen. Parken, bomen en andere groene gebieden verbeteren de luchtkwaliteit, verminderen het lawaai, matigen de temperaturen tijdens warme periodes en vergroten de biodiversiteit in stadslandschappen.

Hoe groen zijn Europese steden?

Groene infrastructuur, dat groene en blauwe ruimtes omvat zoals volkstuinen, privétuinen, parken, straatbomen, water en wetlands, vertegenwoordigt gemiddeld 42% van het stadsoppervlak in 38 EER-lidstaten, volgens de meest recente beschikbare gegevens. De stad met het hoogste aandeel van de totale groene ruimte (96%) is Cáceres in Spanje, waar het administratieve gebied van de stad natuurlijke en semi-natuurlijke gebieden rond de stadskern omvat. De stad met de laagste totale groene ruimte van slechts 7% is Trnava in Slowakije.

Publiek toegankelijke groene gebieden vormen een relatief klein aandeel van de totale groene ruimte, gemiddeld slechts 3% van het totale stadsoppervlak. Toch varieert dit tussen steden, waarbij steden als Genève (Zwitserland), Den Haag (Nederland) en Pamplona/Iruña (Spanje) zien dat toegankelijke groene ruimte meer dan 15% van het stadsoppervlak beslaat.

De nieuwste gegevens van de EER stedelijke boomomslagviewer laat zien dat gemiddelde stedelijke boombedekking voor steden in 38 EER-lidstaten en samenwerkende landen bedroeg 30%, waarbij steden in Finland en Noorwegen het hoogste percentage bomen hadden, terwijl steden in Cyprus, IJsland en Malta het laagste percentage hadden.

Er zijn ongelijkheden op het gebied van toegang; beleid en actie ontstaan

In heel Europa is groene ruimte minder beschikbaar in stedelijke buurten met lagere inkomens dan in stadswijken met hogere inkomens, waarbij de verschillen vaak worden veroorzaakt door de huizenmarkt, waar woningen in groenere gebieden duurder zijn. Hoewel de Wereldgezondheidsorganisatie aanbeveelt dat alle mensen binnen een straal van 300 meter van de groene ruimte moeten wonen, doet minder dan de helft van de Europese stedelijke bevolking dat. Nationale en lokale richtlijnen variëren in heel Europa en richtlijnen over hoe de toegang voor alle sociale groepen gelijk kan worden gemaakt, zijn zeldzaam.

Casestudies uit heel Europa laten zien hoe gerichte actie om de ongelijkheid in de toegang tot hoogwaardige groene ruimten te verminderen de gezondheids- en welzijnsvoordelen van de natuur in steden kan maximaliseren. Het betrekken van lokale gemeenschappen bij het ontwerp en het beheer van groene ruimte helpt bij het in aanmerking nemen van hun specifieke behoeften en blijkt een gevoel van eigenaarschap te bevorderen en het gebruik ervan te bevorderen.

Bronlink